Odczyn pH wody pitnej. Czym jest i jak go zmierzyć?

Odczyn pH wody to jeden z jej najważniejszych parametrów fizykochemicznych. Co w praktyce oznacza ten termin? Jak zmierzyć pH wody i do czego wykorzystać tą informację? Gdzie i za ile kupić miernik do pomiaru pH?

Czym jest skala pH?

Odczyn pH to, zgodnie z definicją, ilościowe wyrażenie kwasowości i zasadowości roztworów wodnych. Pojęcie skali pH wprowadził w 1909 r. duński biochemik Søren Sørensen, podając jednocześnie jej zakres od 0 do 14. Środek skali, czyli pH równe 7, uznaje się za odczyn obojętny. Im niższe jest pH, tym roztwór jest bardziej kwaśny i na odwrót - im pH wyższe, tym roztwór ma odczyn bardziej zasadowy (alkaliczny). Kwaśne pH roztworu świadczy o przewadze jonów wodorowych H+, które w praktyce natychmiast ulegają solwatacji do jonów hydroniowych H3O+. W roztworze o odczynie zasadowym więcej jest jonów wodorotlenkowych OH–. Poniżej znajdziesz kilka produktów znanych z codziennego życia oraz odpowiadające im wartości pH.

• Sok żołądkowy – pH 1,5-2,0
• Ocet – pH 2,9
• Czarna herbata - pH 4,9
• Czysta woda – pH 7
• Ludzka krew – pH 7,35-7,45
• Mydło – pH 9-10
• Woda amoniakalna – pH 11,5

W jaki sposób odczyn pH wpływa na jakość wody?

Odczyn pH decyduje o tym, czy spożywana woda pomaga neutralizować kwasy i przywraca równowagę kwasowo-zasadową w naszym organizmie, czy też nie. Ponieważ współczesna dieta obfituje w produkty powodujące zakwaszenie organizmu, optymalną wartością pH wody pitnej jest odczyn lekko alkaliczny, nieco wyższy niż w przypadku krwi. Z kolei górną granicą odpowiedniego odczynu wody przeznaczonej do spożycia jest wartość 9. Oczywiście rzadko zdarza się, aby surowa woda miała pH idealne dla naszego organizmu.

Skutki spożywania wody o kwaśnym odczynie są mało przyjemne, a jednocześnie na tyle niespecyficzne, że trudno jednoznacznie określić przyczynę takich dolegliwości. Wśród najczęściej wymienianych powikłań związanych z zakwaszeniem organizmu wymienia się:

• Zapalenie dziąseł i ścięgien
• Zajady i przesuszenie skóry
• Chroniczne biegunki
• Zaburzenia w funkcjonowaniu układu moczowego
• Wypadanie włosów i łamliwe paznokcie
• Bóle stawów
• Choroby na tle nerwowym
• Brak energii i problemy z koncentracją

Picie wody o kwaśnym odczynie szczególnie obciąża organizm osób zmagających się ze zgagą, refluksem żołądkowym oraz chorobą wrzodową żołądka. Ponieważ wymienione wyżej schorzenia mogą wystąpić na skutek synergicznego działania wielu różnych mechanizmów, trudno jednoznacznie wskazać źródło problemów. W praktyce, warto dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i profilaktycznie sięgać po wodę o optymalnym dla nas pH równym 7,4.

Jak zmierzyć odczyn pH wody pitnej?

Odczyn pH wody można zmierzyć na różne sposoby - za pomocą pasków wskaźnikowych, metodą potencjometryczną oraz przy pomocy analizy miareczkowej. Wybór określonego narzędzia zależy w dużej mierze od indywidualnych preferencji użytkownika oraz oczekiwanej dokładności pomiaru.

W niektórych przypadkach najlepszym wyjściem może się okazać profesjonalna analiza wody, która oprócz wartości pH dostarcza też informacji na temat innych parametrów fizykochemicznych. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule: Analiza wody - wszystko, co musisz wiedzieć przed zleceniem. Sprawdź także, czy da się zbadać jakość wody jednym domowym testem oraz zapoznaj się z zamieszczonym poniżej materiałem filmowym.

Paski wskaźnikowe pH

Najprostszym sposobem na zbadanie pH wody są paski wskaźnikowe. Wynik otrzymany tą metodą daje orientacyjne wartości odczynu, ale z drugiej strony, sam pomiar jest wyjątkowo prosty i szybki. Wystarczy włożyć pasek pod strumień bieżącej wody i poczekać, aż część wskaźnikowa zmieni kolor. Zabarwienie czerwone lub żółte sugeruje kwaśne pH, natomiast kolor niebieski wskazuje na odczyn alkaliczny. Zielony odcień paska świadczy natomiast o tym, że woda ma odczyn obojętny.

Kropelkowy miernik odczynu pH

Kropelkowe mierniki odczynu pH działają na podobnej zasadzie jak kropelkowe testery twardości wody. Do próbki z wodą, według instrukcji producenta testu, należy dodać kilka kropli titranta (odczynnika do miareczkowania), który wchodzi w reakcję z roztworem. Znając stężenie dodanego związku oraz objętość badanego roztworu, można na tej podstawie obliczyć wartość pH. Jedno opakowanie kropelkowego miernika pH wystarcza zazwyczaj do przeprowadzenia około 500 testów, o dokładności do 0,5 pH.

Pomiar pH metodą potencjometryczną

Metoda potencjometryczna polega na pomiarze siły elektromotorycznej ogniwa złożonego z elektrody szklanej (elektroda wskaźnikowa) i elektrody odniesienia (elektroda referencyjna) zanurzonych w badanym roztworze. Potencjał elektrody odniesienia (elektroda chlorosrebrowa lub kalomelowa) nie jest zależny od pH roztworu, z kolei potencjał elektrody szklanej wyraża wzór: E = E* - (2,303 RT/F) S pH

Elektroniczne mierniki pH (pehametry), wykorzystujące metodę potencjometryczną, są nie tylko wygodne w użyciu, ale też bardzo dokładne. Przy pomiarach trzeba natomiast zwracać szczególną uwagę na dostatecznie głębokie zanurzenie elektrody w roztworze, bez dotykania naczynka pomiarowego. Pehametry są wyposażone w funkcję korekcji temperaturowej, przy czym jest to korekcja przybliżona. W związku z tym warto wykonywać kalibrację oraz pomiar w tej samej temperaturze. Decydując się na zakup elektronicznego miernika pH należy też zwrócić uwagę na to, czy w komplecie znajdują się roztwory buforowe niezbędne do przeprowadzenia takiej kalibracji.

Aby dokonać pomiaru odczynu wody, trzeba zdjąć zatyczkę z elektrody pehametru i wypłukać ją w wodzie destylowanej, a następnie włączyć urządzenie i wykonać kalibrację. Wówczas można przejść do pomiaru umieszczając elektrodę w badanym roztworze. Dokładny wynik pH pojawia się zazwyczaj po kilku sekundach.

Zastosowanie testerów pH

Wybór konkretnego testera do badania pH wody zależy od tego, z jaką dokładnością chcemy poznać wynik. Testery pH znajdują tym samym zastosowanie w laboratoriach chemicznych i diagnostycznych, w akwarystyce (zarówno morskiej, jak i słodkowodnej), w farmacji, w rolnictwie, w gastronomii, w gabinetach kosmetycznych, w obiektach basenowych i SPA, w oczyszczalniach ścieków, w zakładach przemysłowych. Mierniki pH są niezbędnym narzędziem w doborze i aplikacji metod uzdatniania wody.

Ile kosztuje tester pH i gdzie można go kupić?

Testery pH są powszechnie dostępne na rynku, dlatego każdy znajdzie produkt idealnie dopasowany do swoich możliwości. Aby uzyskać maksymalnie precyzyjne wynik warto sięgnąć po miernik kieszonkowy wyposażony w funkcję ATC, dzięki której można zbadać kwasowość i pH przy uwzględnieniu wahań temperatury. Otrzymany w ten sposób wynik będzie wiarygodny bez względu na to, czy do badania została używana woda zimna czy gorąca. W przypadku pomiarów, które nie wymagają dużej precyzji najlepiej sięgnąć po paski wskaźnikowe lub kropelkowy tester pH.

Najprostsze mierniki pH kosztują już w granicach 60 złotych, natomiast średni koszt profesjonalnego urządzenia to 500 złotych. Cena kropelkowego testera pH, który wystarcza na przeprowadzenie około 200 testów to mniej więcej 20 złotych, natomiast za 80 sztuk uniwersalnych pasków wskaźnikowych zapłacisz tylko 5 złotych.

Profesjonalny pomiar pH - zaufaj specjalistom

Zanim przystąpisz do badania wody, przeczytaj jak przeprowadzić test jakości wody. Jaki tester jakości wody wybrać? Pamiętaj jednocześnie, że w kwestiach badania wody warto zaufać profesjonalistom, szczególnie jeśli korzystasz z własnego ujęcia. Zlecając kompleksową analizę wody otrzymujesz najlepsze rezultaty i pewne dane, na podstawie których można trafnie dobrać optymalną metodę uzdatniania wody.