Mikroplastik w wodzie - czy to powód do obaw? Jak go unikać?

Mikroplastik jest terminem, z którym ostatnimi czasy można spotkać się bardzo często w kontekście jego występowania w wodzie oraz w żywości. Niektórzy alarmują, inni twierdzą, że to nie jest tak groźne, jak mogłoby się wydawać. Jaka jest prawda? Czy mikroplastik stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi? Czy da się uzdatniać wodę z takich zanieczyszczeń? Jak można uniknąć wypijania mikroplastiku wraz z wodą?

Zeszły rok przyniósł ze sobą wiele artykułów dotyczących doniesień o występowaniu mikroplastiku w wodzie butelkowanej. W wielu mediach ostrzegano na temat wykrycia tych zanieczyszczeń w napojach, a także niektórych rodzajach żywności. Badania na temat mikroplastiku są cały czas prowadzone. Warto ustalić co wiemy na jego temat na ten moment i czy należy się przejmować jego obecnością w wodzie butelkowanej.

Mikroplastik - co to takiego?

Mikroplastik jest definiowany jako mikroskopijnej wielkości cząsteczki polimerowe o wielkości 1-5 nm. Nie jest to jedno, dokładnie określone zanieczyszczenie lecz szeroki zakres materiałów, zbudowanych z różnego typu substancji. Mają one różną gęstość, zróżnicowany skład chemiczny, odróżniają się od siebie także rozmiarem oraz kształtem. Mikroplastik uznaje się więc za ogólną nazwę bardzo drobnych, mikroskopijnych cząsteczek tworzywa sztucznego.

Mikroplastik powstaje na skutek degradacji tworzyw sztucznych, jak na przykład rozkład opakowań. To dzieje się nie tylko na wysypiskach śmieci czy w oceanach, ale również wtedy, kiedy towar, jak woda butelkowana, nie został jeszcze zużyty. Tak też zanieczyszczenia w postaci drobnych cząsteczek plastiku mogą przenikać niemal bez przerwy do wody wewnątrz butelki.

Pojęcie mikroplastiku wcale nie jest nowe i pierwszy raz pojawiło się już w 1972 roku, choć teraz można mówić o sporym wzroście jego znaczenia. Eksperci twierdzą, że obecnie nie ma już na świecie wód powierzchniowych, które pozostawałyby wolne od mikroplastiku. Tworzywa sztuczne otaczają nas coraz bardziej, a badania naukowe wykazują, że obecnie możemy go znaleźć nie tylko w przedmiotach codziennego użytku lecz także w spożywanych przez nas pokarmach. Najbardziej w owocach morza, piwie, napojach i soli kuchennej!

Oddziaływanie mikroplastiku na zdrowie - czy są powiązania?

Aby zbadać właściwości mikroplastiku w kontekście jego oddziaływania na ludzki organizm, przeprowadzano badania na organizmach żywych. Sprawdzono, że mikroplastik wykazywał negatywne oddziaływanie na organizm, a ponadto zaobserwowano, że ma on tendencję do kumulowania się w narządach. Światowa Organizacja Zdrowia potwierdziła, że mikroplastik, którego wielkość przekracza 1,5 mikrona jest natychmiast wydalany z organizmu – nie pozostaje w nim na długo i nie ma tu powodów do obaw. Co do mniejszych cząsteczek nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Badania w tej kwestii są cały czas prowadzone.

Doniesienia naukowców o mikroplastiku w wodzie

Pierwsze konkretne badania dotyczące mikroplastiku w wodzie zostało opublikowane w 2019 oku przez Światową Organizację Zdrowia. Były to badania nastawione na wodę butelkowaną oraz wodę kranową i dotyczyły obserwacji stężeń zanieczyszczeń w tych wodach. Badania wykazały, że w obecnej sytuacji i stężeniach, w jakich mikroplasik odkłada się w organizmie, nie stanowi on znaczącego zagrożenia dla zdrowia. Niemniej jednak naukowcy nie wykluczyli potrzeby przeprowadzenia znacznie bardziej dogłębnych badań w tym zakresie. Warto wspomnieć także o tym, że Światowa Organizacja Zdrowia nie nakazała producentom wody prowadzenia monitoringu w zakresie stężeń mikroplastiku w dostarczanej przez nich wodzie.

W przeprowadzonym badaniu naukowcy postawili tezę, że cząsteczki mikroplastiku, które są większe niż 1,5 mikrona nie będą wchłaniane przez organizm. To jednak nie oznacza, że pozostaje on neutralny dla zdrowia, a oszacowanie prawdopodobieństwa szkodliwości należy ocenić dzięki szeregom innych badań. Można więc podsumować, że w temacie mikroplastiku jest jeszcze wiele do zrobienia i do sprawdzenia.

Uwaga! Mikroplastik w wodzie!

Cząsteczki mikroplastku obecne w wodzie mogą pochodzić naprawdę z różnych źródeł. Osoby zajmujące się tym tematem podają opady atmosferyczne, przedostawanie się ścieków bogatych w te substancje do wód powierzchniowych i podziemnych. Mikroplastik do wody może się przedostawać także poprzez plastikowe butelki oraz plastikowe nakrętki, a nawet opady deszczu i śniegu nad zanieczyszczoną tworzywami sztucznymi okolicą.

Najwięcej mówi się obecnie o mikroplastiku w kontekście wody butelkowanej. Do produkcji plastikowych opakowań na wodę najczęściej stosuje się dwa rodzaje tworzyw. Z jednej strony jest to polipropylen, a z drugiej politereftalan etylenu. Choć nazwy brzmią dość tajemniczo, w zasadzie są to bardzo dobrze znane skróty PET i PP. To właśnie te cząsteczki są najczęściej wykrywane w wodzie jako mikroplastik. Jedno z przeprowadzanych badań nad obecnością mikroplastiku w wodzie wykazało, że litr wody sprzedawanej w butelce może zawierać nawet około 10 cząsteczek mikroplastiku. Z drugiej strony dostępne też są publikacje, w których badacze mówią o setkach lub nawet tysiącach drobnych cząsteczek mikroplastiku w wodzie. Co ciekawe, badania nad mikroplastikiem w wodzie wykazały także obecność innych substancji. Wśród nich można wymienić: przeciwutleniacze, stabilizatory, pigmenty, zarodki krystalizacji. Można przyjąć naprawdę różną klasyfikację zanieczyszczeń.

Weź pod uwagę środowisko

Choć są przesłanki co do tego, że mikroplastik może odkładać się w organizmie, to jednak nadal największe i w pełni potwierdzone negatywne działanie ma on dla środowiska. Nie ma co do tego najmniejszych wątpliwości, że plastik zalewa świat. Produkuje się z niego niemal wszystko, jednak największe zagrożenie stanowią przedmioty jednokrotnego użytku, jak kubeczki, folie, opakowania na jedzenie, patyczki do uszu, maszynki do golenia jednokrotnego użytku.

To wszystko jest produkowane w ogromnych ilościach, które w formie odpadów każdego dnia można przeliczać na tony. Większość państw nie ma wdrożonego jeszcze najlepszego sposobu na recykling tych materiałów, więc w największych ilościach lądują one na wysypiskach śmieci, ale i dzikich wysypiskach w lasach, na plażach i co najgorsze – w morzach i oceanach. W postaci mikroplastiku, jak też jego odłamków przedostają się do środowiska, kalecząc zwierzęta, nie dając się prawidłowo rozwijać florze i faunie. Niejednokrotnie zabierają przestrzeń i warunki do życia wielu gatunkom.

Z przytoczonych wyżej powodów warto podejmować eko inicjatywy i dążyć do tego, aby ograniczać plastik w codzienności. Można to robić choćby przez wymianę jednorazowych, plastikowych butelek na butelki wielokrotnego użytku. Przykładem może być Ecoperla Ecobott stworzona przez polską markę Ecoperla. To butelka wykonana z łodyg trzciny cukrowej, czyli materiału, który obecnie w ekologicznym świecie zyskuje jak najbardziej na znaczeniu. Przede wszystkim to materiał w pełni możliwy do recyklingu, o właściwościach biodegradowalnych. Butelka jest w pełni bezpieczna dla zdrowia, nie wydziela do przenoszonego napoju szkodliwych cząsteczek mikroplastiku, jest wolna od BPA, ftalanów. Więcej na jej temat w artykule: Szukasz ekologicznej i bezpiecznej butelki? Wybierz Ecoperla Ecobott

Filtr kuchenny zamiast wody butelkowanej!

Aby ustrzec się mikroplastiku, ale też po prostu wspomóc nieco ochronę środowiska, warto poszukać alternatyw wody butelkowanej. Pisaliśmy już o tym w artykule: Woda w butelce kontra filtr kuchenny - co jest lepszym rozwiązaniem? Wśród najważniejszych zalet filtrów kuchennych można wymienić to, że zapewniają stały dostęp do wody, która cały czas jest tak samo świeża. Ponadto jest dostępna w każdych ilościach, o neutralnym smaku i zapachu, pozbawiona niekorzystnych dla zdrowia substancji. O tym było także więcej w artykule: 5 powodów świadczących, że zakup filtra kuchennego ma sens

Do wyboru są naprawdę różne urządzenia. Największą popularnością cieszą się systemy ultrafiltracji oraz odwróconej osmozy. Pierwsze z nich świetnie sprawdzają się przy wodzie średnio i mało zanieczyszczonej. Taką stanowi woda wstępnie uzdatniona z pomocą centralnej stacji uzdatniania wody lub woda wodociągowa. Do wyboru jest Ecoperla Profine POU 2 oraz Ecoperla Profine POU 3. Nie posiadają zbiornika na magazynowanie wody, a co więcej, pozostawiają w wodzie naturalnie występujące minerały. Więcej w recenzji:

Inną propozycją są systemy odwróconej osmozy, które pozwalają na dopasowanie wody dokładnie do swoich potrzeb. Odwrócona osmoza radzi sobie z każdymi przekroczeniami, nawet z zanieczyszczeniami o wielkości pojedynczych jonów. Tu dobrym przykładem jest Ecoperla Rosa, która pozwala na czerpanie dokładnie oczyszczonej wody lub wody bogatej w magnez i wolny wodór, które zapewnia wkład rewitalizujący Ecoperla Elixir:

Problem, który warto mieć na uwadze

O mikroplastiku nie wiadomo jeszcze zbyt wiele lecz mimo to warto go ograniczać w swoim życiu i szukać znacznie bardziej ekologicznych rozwiązań. Filtry kuchenne doskonale poradzą sobie z poprawą jakości wody i zapewnią do niej stały dostęp. Warto przemyśleć takie rozwiązanie w swojej kuchni.