Bakterie żelaziste w wodzie - wszystko, co warto wiedzieć

Wysokie stężenie żelaza w wodzie niesie ze sobą wiele nieprzyjemnych konsekwencji dla jej użytkowników. Jednym z nich jest kłopotliwa obecność bakterii żelazistych (żelazowych), które w błyskawicznym tempie namnażają się w trudno rozpuszczalnych osadach tego pierwiastka. Czym właściwie są bakterie żelazowe? Jakie zagrożenia ze sobą niosą? Jak je usuwać? Sprawdźmy!

Skąd biorą się bakterie żelazowe w wodzie?

Bakterie żelaziste mogą pojawić się w wodzie niezależnie od rodzaju ujęcia. Nie zmienia to jednak faktu, że znacznie częściej występują w wodach podziemnych niż powierzchniowych. Bytują w studniach, w systemach dystrybucji wody zbudowanych z rurociągów stalowych o niedostatecznie dobrym stanie technicznym, a nawet w złożach filtracyjnych stacji uzdatniania wody.

Obecność bakterii żelazowych w wodzie można sprawdzić wykonując analizę mikrobiologiczną. Przeczytaj koniecznie na czym polega bakteriologiczna analiza wody i poznaj jej tajniki!

Bakterie żelaziste, czyli krótka lekcja biologii

Bakterie żelazowe, podobnie jak bakterie manganowe, należą do mikroorganizmów nitkowatych, które ze względu na trudności związane z wyizolowaniem tych drobnoustrojów ze skupisk obejmujących również inne rodzaje mikroorganizmów, nie zostały jeszcze wystarczająco poznane. Ponieważ trudno wyhodować je w laboratorium, nie jest też możliwe określenie ich przynależności taksonomicznej. Odkryto natomiast pewną zadziwiającą cechę tych mikroorganizmów. Otóż, w odpowiedzi na zmianę bodźców, zmieniają swoją morfologię, co oznacza, że mogą przetrwać nawet w bardzo niekorzystnych warunkach środowiskowych.

Warto natomiast pamiętać, że bakterie żelazowe to GRUPA organizmów, które pod wieloma względami różnią się od siebie. Niektóre z nich to bowiem bakterie tlenowe, a inne doskonale radzą sobie w środowisku beztlenowym. Z kolei, ze względu na wymagania pokarmowe, nitkowate bakterie żelazowe bytujące w instalacjach wodnych dzielimy na:

• Chemolitotroficzne
• Chemoorganotroficzne
• Mikotroficzne (rozpoczynają proces zasiedlania instalacji wodnych jako pierwsze)

Środowisko bogate w tlen, a ubogie w związki organiczne sprzyja namnażaniu i rozwojowi bakterii żelazowych. Mikroorganizmy akumulują wówczas produkty utleniania żelaza na swojej błonie komórkowej lub w organellach wewnątrzkomórkowych. Złogi tlenków i wodorotlenków żelaza nadają im brązowo-żółtą barwę. W przypadku manganu (jeśli również jest obecny w wodzie), mikroorganizmy stają się oliwkowozielone lub brązowo-czerwone.

Czy bakterie żelazowe zagrażają zdrowiu?

Obecność bakterii żelazowych w sieci dystrybucji wody może być przyczyną powstawania biofilmu, który z kolei stanowi idealnie środowisko do rozwoju mikroorganizmów chorobotwórczych. Może być zatem przyczyną wtórnego zanieczyszczenia wody.

Biofilm to zwarta struktura mikroorganizmów (zawierająca również enzymy i produkty metabolizmu drobnoustrojów, osady z wody, fragmenty korozji) otoczonych zewnątrzkomórkowym materiałem polisacharydowym, który łatwo przylega do powierzchni stałych. Dojrzały i rozwinięty biofilm tworzy sieć kanałów oraz mikrokolonii, w którym chętnie bytują organizmy o bardzo zróżnicowanych cechach (w kontekście odżywiania i oddychania). Choć same bakterie żelaziste nie stanowią dla człowieka większego zagrożenia, biofilm zbudowany z tych mikroorganizmów może być siedliskiem groźnych drobnoustrojów o negatywnym wpływie na ludzkie zdrowie.

Niektóre źródła podają, że bakterie żelazowe mogą zmieniać smak, zapach, a nawet barwę wody. To nie do końca prawda, bowiem negatywny wpływ na parametry organoleptyczne wody mają tak naprawdę bakterie odpowiedzialne za redukcję siarczanów.

Jak usuwać biofilm zawierający bakterie żelaziste?

Bakterie żelazowe to stosunkowo trudny przeciwnik, szczególnie że biofilm bakteryjny charakteryzuje się dużą odpornością na działanie wysokiej temperatury i preparatów chemicznych. Właśnie dlatego usuwanie biofilmu z wewnętrznych systemów wodociągowych bywa dość skomplikowane. Na szczęście istnieją metody, które przynoszą pozytywne rezultaty.

Szokowa dezynfekcja chemiczna

Jedną z najpopularniejszych metod usuwania bakterii z wody jest szokowa dezynfekcja chemiczna. Opiera się ona na dodawaniu do wody substancji chemicznych o wysokich stężeniach, które pomagają usuwać osady znajdujące się wewnątrz instalacji wodnej. W tym celu stosuje się substancje takie jak dwutlenek chloru, czy podchloryn sodu, znacznie rzadziej nadtlenek wodoru lub kwas nadoctowy. Preparaty chemiczne dozuje się na początku instalacji. Należy następnie przepłukać wszystkie punkty poboru dbając o to, aby substancje dezynfekujące dotarły do wszystkich części instalacji. Instalację zostawia się w tym stanie na około 2 godziny, aby dozowane preparaty zareagowały z biofilmem. Po tym czasie instalację należy dokładnie przepłukać, aż do całkowitego usunięcia środków chemicznych. Przeczytaj również: Chlorowanie studni - jak przeprowadzić ten proces?

Stała dezynfekcja wody

Alternatywną metodą usuwania biofilmu z instalacji jest zastosowanie technologii zabezpieczającej wodę, która w sposób ciągły. Polega ona na dozowaniu do wody niewielkich dawek środków chemicznych. Ich stężenie nie może stanowić zagrożenia dla zdrowia użytkowników, a jednocześnie musi skutecznie usuwać biofilm i zapobiegać jego rozwojowi. W dezynfekcji stałej wykorzystuje się zazwyczaj dwutlenek chloru, który ma udowodnioną skuteczność w usuwaniu osadów organicznych.

Dezynfekcja promieniowaniem UV

Bakteriobójcze lampy UV stosuje się na szeroka skalę do dezynfekcji wody, zarówno w warunkach domowych, jak i w aplikacjach przemysłowych.Lampy bakteriobójcze są rekomendowane przez specjalistów od uzdatniania wody, szczególnie w przypadku wody z własnego ujęcia. Urządzenia tego typu zapewniają stałą ochronę nie tylko przed bakteriami, ale również przez wirusami, grzybami i glonami. Poznaj: Plusy i minusy lampy UV. Czy warto mieć ją w domu?

W kwestii wody zaufaj specjalistom!

Czysta i zdrowa woda to priorytet w każdym gospodarstwie domowym. Jeśli szukasz sposobów na oczyszczanie kranów, bez względu na rodzaj ujęcia, zaufaj specjalistom w dziedzinie systemów uzdatniania wody. W przypadku pytań lub wątpliwości, skontaktuj się z nami. Wspólnie znajdziemy przyczynę problemów z wodą i ustalimy plan działania, który pozwoli uzyskać czystą bezpieczną wodę do picia dla całej rodziny.