Pestycydy w wodzie pitnej - czy jest się czego bać?

Temat pestycydów i ich obecności w wodzie przeznaczonej na cele spożywcze nie jest nowy. Mówi się o nim coraz częściej. Co warto wiedzieć o pestycydach w wodzie? Jakie są dopuszczalne normy? W jaki sposób można usuwać pestycydy z wody?

Pestycydy są zanieczyszczeniami, które mogą pojawiać się w wodzie pitnej. Na ich występowanie szczególnie są narażeni mieszkańcy terenów wiejskich, korzystający z wody z własnych ujęć. Do wód głębinowych mogą przedostawać się różne zanieczyszczenia – zarówno pochodzenia naturalnego, jak i z działalności człowieka. O innych zagrożeniach pisaliśmy już między innymi w artykułach: Woda ze studni bez tajemnic. Część 1, Woda ze studni bez tajemnic. Część 2, Woda ze studni bez tajemnic. Część 3. Dziś o problemie mniej znanym niż przekroczenia żelaza czy twardość wody, jednak równie ważnym. Warto się wystrzegać pestycydów w wodzie, ponieważ mogą one stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia. Zacznijmy jednak od początku.

Co warto wiedzieć o pestycydach?

Pestycydy to sztucznie syntezowane substancje chemiczne występujące osobno lub jako mieszanki. Pestycydy są stosowane do unicestwiania szkodników. Do tej grupy można zaliczyć: chwasty, owady, grzyby, pleśnie, ale nie tylko. Inną nazwą pestycydów są środki ochrony roślin. Takie środki są bogate w liczne substancje aktywne.

Najczęściej pestycydy klasyfikuje się ze względu na rodzaj zwalczanych szkodników. Insektycydy służą zwalczaniu owadów, herbicydy są odpowiedzialne za walkę z chwastami, natomiast fungicydy sprawdzą się podczas walki z grzybami. Inny podział obejmuje klasę wykorzystywanych w produkcji substancji chemicznych. Tutaj można wymienić środki fosforoorganiczne (OPP), chloroorganiczne (OCP), karbaminiany, neonikotynoidy.

Pestycydy stanowią jedną z największych grup zanieczyszczeń wprowadzanych przez człowieka do środowiska. Zużycie tych środków nadal jest wysokie, mimo że wiele państw dąży do minimalizacji w tym zakresie. Obecnie panuje trend, aby stosować środki ochrony roślin, które są biodegradowalne, oparte na mniej toksycznych związkach.

Dlaczego pestycydy można znaleźć w wodzie?

Pestycydy przedostają się do rzek i wód gruntowych, a źródła ich pochodzenia są bardzo zróżnicowane. Z wód powierzchniowych i gruntowych pestycydy przenikają w głębsze warstwy. Stąd ich obecność w wodach podziemnych. Istnieją przypadki, w których pestycydy są wykrywane nawet w wodach mineralnych. Nie jest to parametr do końca badany i sprawdzany, przez co zanieczyszczona woda niekiedy może popłynąć z kranu.

Najczęściej pestycydy trafiają do wody poprzez: spływy ścieków pochodzących z zakładów przemysłowych oraz nieczystości komunalnych, rozprowadzanie nawozów sztucznych poprzez ich rozpylanie przez samoloty, erozję gleb oraz spływy powierzchniowe, wprowadzanie bezpośrednio do wody środków owadobójczych oraz roślin wodnych. Do tego wszystkiego doliczyć jeszcze można przenikanie do gleby wraz z wodą opadową, zrzut środków ochrony roślin, mycie narzędzi służących do rozprowadzania pestycydów, przenoszenie preparatów przez wiatr z terenów rolniczych, awarie, spływy z pól uprawnych, wyrzucanie pojemników po pestycydach do zbiorników wodnych.

Zatrważające dane o pestycydach w wodzie

Europejska Agencja Środowiska opublikowała raport dotyczący poziomu pestycydów w wodach powierzchniowych oraz gruntowych na terenie Europy. Pomiary prowadzono w latach 2013-2019. Okazało się, że do 30% spośród wszystkich lokalizacji pomiarowych na terenie Unii Europejskiej wykazano przekroczenie pestycydów w wodach powierzchniowych. Jeśli natomiast chodzi o wody gruntowe, jest to 3-7%.

A jak wygląda sytuacja w przypadku polskich wód? Te same, przytoczone wyżej badania, również zawierają takie dane. Przekroczenia pestycydów zaobserwowano w 1% wód powierzchniowych, co przekłada się na 1357 lokalizacji pomiarowych. Badania dotyczyły różnych zbiorników wodnych – od dużych rzek, po jeziora i wody gruntowe.

Ile może być pestycydów w wodzie?

Obecnie nadal nie ma na świecie zbyt wielu norm regulujących ilości pestycydów dopuszczalnych w wodzie. Są jednak trzy najważniejsze wartości, które warto mieć na uwadze:

• Maksymalna ilość wszystkich pestycydów występujących w wodzie nie powinna przekraczać 0,5 mikrograma na litr
• Maksymalne stężenie poszczególnych pestycydów w wodzie nie może być wyższe niż 10 mikrogramów na litr
• Maksymalne stężenie aldrynów, heptachloru, epoksydu heptachlorowego nie powinno przekraczać 0,03 mikrograma na litr

Co powoduje występowanie pestycydów w wodzie?

Największy problem związany z pestycydami polega na tym, że są to związki o dużej odporności na rozkład. Dotyczy to tak samo środowiska, jak i ludzkiego organizmu. Ponadto substancje z pestycydów znacznie szybciej i łatwiej kumulują się w organizmach żywych. Najczęstszymi miejscami w których się odkładają jest mózg, tkanka tłuszczowa oraz wątroba. Niektóre ze związków, jak DDT, objawiają silne działanie kancerogenne. Wiele ze stosowanych pestycydów ma bardzo niekorzystny wpływ na układ nerwowy. Wykazano też negatywny wpływ na układ hormonalny, a także problemy z koncentracją i prawidłowym rozwojem.

Pestycydy na szczęście nie występują w wodzie w takich stężeniach, aby już po jednokrotnym spożyciu móc powodować ogromne problemy, jednak warto mieć na uwadze ich toksyczne oddziaływanie oraz fakt, że mają tendencję do kumulowania się w organizmie.

Jak się chronić przed pestycydami w wodzie?

Aby sprawdzić czy w wodzie z Twojego ujęcia występują pestycydy, najlepiej jest przeprowadzić analizę wody pod kątem fizykochemicznym. Dokładne informacje na temat badania znajdują się w artykule: Analiza wody - wszystko, co musisz wiedzieć przed zleceniem. Najskuteczniejszym sposobem na zwalczanie pestycydów z wody jest dobór odpowiedniej metody uzdatniania wody.

Skuteczne uzdatnianie wody

Usuwanie pestycydów z wody jest oczywiście możliwe i może być przeprowadzane w sposób w pełni skuteczny. Istnieją dwie możliwości walki z takim rodzajem zanieczyszczenia wody. Pierwszym jest zastosowanie procesu adsorpcji z udziałem węgla aktywnego lub za pośrednictwem odwróconej osmozy.

Kolumny węglowe

Sposobem na usuwanie pestycydów z wody jest adsorpcja. Ten proces jest możliwy do przeprowadzenia dzięki wykorzystaniu właściwości węgla aktywnego. Urządzeniem działającym na tej zasadzie jest kolumna węglowa. Podczas przepływu wody przez złoże usuwane są wszelkie substancje powodujące niewłaściwy smak, zapach, barwę wody, chlor, jego pochodne, substancje toksyczne. Dokładne informacje na temat działania węgla aktywnego znajdziecie w artykule: Węgiel aktywny - niezwykły materiał filtracyjny

Przykładem kolumny węglowej jest Ecoperla Carbotower. Są to urządzenia tanie w eksploatacji, a przy tym bardzo ekologiczne, ponieważ do czyszczenia węgla aktywnego potrzebna jest jedynie woda. Ecoperla Carbotower jest dostępny w trzech wariantach rozmiarowych. Ponadto można wybrać model z manualną głowicą sterującą lub automatyczną. Kolumny węglowe bardzo często stanowią uzupełnienie stacji uzdatniania wody. Ponadto tworzą doskonały duet ze zmiękczaczami wody. Więcej informacji na ich temat znajdziecie w artykule: Kolumny węglowe - kiedy warto je stosować?

Odwrócona osmoza

Innym sposobem na zabezpieczenie się przed spożywaniem pestycydów wraz z wodą jest filtr kuchenny w postaci odwróconej osmozy. Odwrócona osmoza jest bardzo dokładnym procesem, dającym efekty w oczyszczaniu wody na poziomie około 98-99%. Jest to możliwe dzięki bardzo dokładnej membranie osmotycznej, ale również wkładom wstępnym i końcowym, w jakie jest wyposażony taki filtr wody. Dokładne informacje dotyczące działania odwróconej osmozy można znaleźć w artykule: Odwrócona osmoza to nie magia! Zdradzamy jak działa!

Aby utrzymać nawodnienie na odpowiednim poziomie oraz pić wodę najwyższej jakości, można wybrać odwróconą osmozę Ecoperla Rosa. Daje ona możliwość pobierania dwóch rodzajów wody. Z jednej strony jest to oczyszczona woda, idealna choćby do obróbki termicznej. Oprócz tego można pobierać także wodę o właściwościach prozdrowotnych, bogatą w magnez oraz wolny wodór. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu wkładu rewitalizującego Ecoperla Elixir, jako ostatniego etapu w tym filtrze kuchennym. Dodatkowe informacje warto uzupełnić, czytając artykuł: Jak wybrać kuchenny filtr do wody? Przegląd najlepszych rozwiązań

Pestycydy w wodzie to poważny problem

Spożywanie regularnie wody bogatej w pestycydy może doprowadzić do wielu powikłań zdrowotnych. Mimo że nie jest to zanieczyszczenie, o którym mówi się tak często, jak o bakteriach, azotanach, jonie amonowym i innych, to jednak warto mieć je na uwadze i sprawdzić wodę także pod tym kątem. Zwłaszcza jeśli mieszkamy na terenach, gdzie możliwość występowania pestycydów w wodzie jest większa.