Dezynfekcja wody ze studni - jak się za to zabrać?

Choć własna studnia zapewnia darmowe źródło wody, które można wykorzystać w różnych celach, w tym również spożywczych, to jednak spore zobowiązanie. Jeśli chcemy na co dzień spożywać wodę z własnego ujęcia, musimy zadbać o jej jakość. Nieodłącznym elementem eksploatacji jest dezynfekcja. Jakie są sposoby dezynfekcji? Kiedy należy ją przeprowadzić?

Problemy z wodą z własnego ujęcia

W przeciwieństwie do wody pochodzącej z zakładów wodociągowych, w przypadku własnych ujęć woda nie podlega stałemu monitoringowi pod względem jakości i bezpieczeństwa dla zdrowia. To właściciel studni jest zobowiązany, by zadbać o to, by jego najbliżsi korzystali z wody odpowiedniej jakości.

W zależności od głębokości i miejsca odwiertu, woda może mieć naprawdę różną jakość. Nierzadko zdarza się, że ta jest bez zarzutu. Innym razem parametry pozostawiają wiele do życzenia i konieczne jest zastosowanie procesu uzdatniania wody, w przeciwnym wypadku nie będzie nadawała się do wykorzystania.

Najczęstsze problemy to: cząstki mechaniczne, przekroczone stężenia żelaza, manganu, jonu amonowego, wysoka twardość wody. Oprócz tego w wodzie mogą wystąpić bakterie. Aby dokładnie poznać skład wody z własnego ujęcia, najlepiej zacząć od przeprowadzenia analizy wody. Jak się za to zabrać? Odpowiedź na to pytanie w artykule: Analiza wody - wszystko, co musisz wiedzieć przed zleceniem.

O problemach, jakie mogą wystąpić w trakcie wykorzystywania wody z własnego ujęcia i możliwych rozwiązaniach pisaliśmy już w artykułach: Woda ze studni bez tajemnic. Część 1, Woda ze studni bez tajemnic. Część 2 oraz Woda ze studni bez tajemnic. Część 3

Choć czasem woda może wydawać się bez skazy, to jednak warto pamiętać o tym, że własne ujęcie jest cały czas zagrożone. W każdej chwili może dojść do skażenia mikrobiologicznego wody, a w konsekwencji do ciężkich powikłań zdrowotnych, na jakie są narażeni jej użytkownicy. Właśnie z tego powodu tak istotna jest regularna dezynfekcja studni i wody z niej pochodzącej.

Mikroorganizmy w wodzie

Praktycznie każde indywidualne ujęcie wody jest narażone na wystąpienie mikroorganizmów w wodzie oraz biofilmu wewnątrz studni. O kłopotach z bakteriami w wodzie pisaliśmy już nieco w artykule: Bakterie w wodzie ze studni

Największe prawdopodobieństwo skażenia mikrobiologicznego jest w studniach płytkich. Są bardzo narażone na podchodzenie do nich wód gruntowych. Dość częstą przyczyną występowania bakterii w wodzie jest również nieodpowiednia odległość między studnią, a szambem lub miejscem hodowli zwierząt, ale też nieszczelności.

To najczęstsze powody, przez które do wód przeznaczonych do użycia przenikają nie tylko bakterie, ale też wirusy, grzyby, toksyny, glony, pierwotniaki.

Podczas mikrobiologicznej analizy wody są sprawdzane wskaźniki takie jak obecność: bakterii Escherichia coli, bakterie grupy coli, paciorkowce kałowe, Clostridium perfringens. W analizowanej próbce nie powinny się znajdować żadne z nich. Nie wszystkie z wymienionych stanowią bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia, jednak mogą świadczyć o bytowaniu o wiele groźniejszych gatunków.

Wystąpienie skażenia mikrobiologicznego wody jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci, osób starszych, osób przewlekle chorych, osób z obniżoną odpornością. Spożywanie wody zanieczyszczonej bakteriami najczęściej prowadzi do zatruć układu pokarmowego, jednak nieraz jest również przyczyną pojawienia się chorób zakaźnych.

Co należy zrobić w celu ochrony przed skażeniem studni?

Eksperci polecają nie tylko już wcześniej wspomnianą dezynfekcję wody, ale również regularne oczyszczanie całej studni. W celach zapobiegawczych takie działania najlepiej podejmować raz na rok bądź dwa lata, natomiast w wypadku sytuacji wyjątkowej - natychmiast.

Celem podjęcia tych działań jest nie tylko zniszczenie żywych oraz przetrwalnikowych form organizmów patogennych oraz zapobieganie ich wtórnemu rozwojowi w instalacji, ale także usunięcie zanieczyszczeń chemicznych oraz biologicznych. Dzięki temu niejednokrotnie poprawie ulega cała wydajność studni.

Kiedy szczególnie należy przeprowadzić dezynfekcję wody?

Dezynfekcja oraz dokładne oczyszczenie studni są szczególnie wskazane, kiedy analiza wody wykaże występowanie mikroorganizmów, po każdej potrzebie wejścia do studni oraz kiedy:

• Wystąpił nagły problem z pojawieniem się mętności wody
• Smak wody jest inny niż zwykle
• Woda charakteryzuje się nieprzyjemnym zapachem
• Po powodzi lub zalaniu terenu, na którym znajduje się studnia
• Studnia nie była wykorzystywana przez dłuższy okres
• Wystąpiły zatrucia pokarmowe u użytkowników
• Po wykopaniu studni, jeszcze przed oddaniem jej do użytku
• Po pracach konserwacyjnych i naprawach studni (na przykład po założeniu pompy lub jej naprawie)

Co daje oczyszczanie i dezynfekcja studni?

Regularne podejmowanie działań związanych z konserwacją, odpowiednim oczyszczeniem studni oraz dezynfekcją samej wody daje kilka zalet. Przede wszystkim ograniczona jest możliwość występowania i rozwoju groźnych z punktu widzenia zdrowotnego mikroorganizmów.

Te czynności zapewniają powstawanie znacznie mniejszej warstwy biofilmu wewnątrz studni i na ściankach instalacji. Brak biofilmu to brak odpowiednich warunków do rozwoju szeregu bakterii, które mogłyby doprowadzić do wtórnego skażenia wody.

Regularne prace związane z uszczelnieniem studni i dokładna znajomość jej stanu zapewniają mniejsze prawdopodobieństwo przenikania mikroorganizmów i zanieczyszczeń chemicznych z zewnątrz.

Jak oczyścić studnię?

Czyszczenie studni kopanej lub głębinowej jest nieodłącznym elementem eksploatacji, z którym trzeba się liczyć już od początku jej użytkowania.

Jednym z najczęstszych powodów, przez który w studniach tworzą się zanieczyszczenia jest gleba. Ta napływa do studni wraz z wodą. Z czasem staje się warstwą mułu, czyli doskonałym środowiskiem do rozwoju różnych gatunków mikroorganizmów. Ponadto podczas użytkowania studni problemem może okazać się narastająca warstwa biofilmu, którą też należy likwidować w celu zapewnienia pełnej higieny poboru wody.

Oczyszczanie studni polega na usunięciu wszystkich przedmiotów, które trafiły do jej wnętrza przypadkowo w czasie użytkowania oraz na dokładnym wymyciu wewnętrznej części cembrowiny, usunięciu wszystkich plam i porostów.

Po zakończeniu tych czynności można przejść do tak zwanego szlamowania, czyli wydobycia z dna studni nagromadzonego tam iłu oraz drobnego piasku. W zamian należy zasypać dno warstwą dobrze przemytego żwiru oraz grubego piasku. Jeśli podczas czyszczenia okaże się, że w studni pojawiły się jakieś ubytki bądź rozszczelnienie, należy je zabezpieczyć i uszczelnić.

Kolejnym krokiem jest odkażanie studni, czyli proces dezynfekcji.

Sposoby dezynfekcji wody

Istnieje szereg różnych sposobów na skuteczną dezynfekcję wody. Rodzaj zastosowanego procesu bądź technologii jest w dużej mierze uzależniony od warunków panujących w danym gospodarstwie domowym oraz możliwości.

Dość częste jest zjawisko łączenia ze sobą różnych metod dezynfekcji wody w celu uzyskania optymalnych efektów, pełnego bezpieczeństwa, a przy okazji też ze względów ekonomicznych.

Metody dezynfekcji dzieli się na fizyczne oraz chemiczne. Do pierwszej grupy można zaliczyć promieniowanie UV, które wykorzystują lampy bakteriobójcze, ale oprócz tego można tu wymienić także: ciepło, promieniowanie gamma, fale dźwiękowe.

Do metod dezynfekcji chemicznej zalicza się: chlor, dwutlenek chloru, podchloryn, ozon, brom, chlorek bromu, nadtlenek wodoru, nadmanganian potasu.

Najczęściej stosowanymi metodami dezynfekcji w gospodarstwach domowych jest chlorowanie wody oraz zastosowanie promieniowania ultrafioletowego.

Odkażanie studni wierconych według informacji przekazanych przez stację sanitarno-epidemiologiczną należy do rzadkości. Wynika to z faktu, że wymieszanie roztworu dezynfekującego powoduje wiele trudności, podobnie jak jego wprowadzenie. W tym celu niezbędne jest wykorzystanie specjalnej pompy.

W przypadku studni abisyńskich najczęściej nie dochodzi do bezpośredniego zanieczyszczenia wody ze studni lecz zanieczyszczenia całej płytkiej warstwy wodonośnej zasilającej studnię.

Chlorowanie wody

Chlorowanie jest zdecydowanie najtańszą i najbardziej rozpowszechnioną metodą dezynfekcji wody stosowaną zarówno przez prywatne osoby w celu odkażenia własnych ujęć wody, jak i przez zakłady wodociągowe.

W tej metodzie do wody dodaje się chlor w formie gazowej, podchloryn sodu lub na przykład podchloryn wapnia. Dozowanie preparatów musi być ściśle przestrzegane i zgodne z opisem producenta oraz instrukcją zastosowania. Plusem zastosowania tego typu dezynfekcji chemicznej jest możliwość odkażenia nie tylko wody w samej studni, ale także całej instalacji.

Minusem jest długość oczekiwania na rezultaty oraz ogrom pracy, jaki należy wykonać. Przechlorowaną instalację i studnię najlepiej pozostawić na około 12 godzin, a po tym czasie wypompować całą wodę, aż do momentu zaniku zapachu chloru.

Inną sprawą jest to, że chlorowanie w niektórych przypadkach pomaga rozwiązać problem tylko na chwilę, a później kłopot ze skażeniem mikrobiologicznym wody powraca. Jeśli doszło do takiej sytuacji, najlepiej rozważyć inny sposób dezynfekcji wody.

Po chlorowaniu warto zlecić badanie wody na obecność wolnego chloru oraz mikroorganizmów.

Dezynfekcja promieniami UV

Dezynfekcja za pomocą lamp UV staje się obecnie coraz popularniejsza, a na ich założenie decyduje się coraz więcej użytkowników własnych ujęć. Te urządzenia są szczególnie pozytywnie odbierana ze względu na brak wpływu na właściwości organoleptyczne wody, brak potrzeby stosowania środków chemicznych. W dodatku są praktycznie bezobsługowe i nie generują dużych kosztów eksploatacyjnych.

Lampę bakteriobójczą podłącza się na wejściu wody do budynku. Warunkiem koniecznym do jej prawidłowego działania jest stałe zasilanie elektryczne. Wewnątrz lampy znajduje się żarnik wytwarzający promienie UV o konkretnej długości fal, dających najlepsze efekty bakteriobójcze. Promienie UV wyniszczają DNA i RNA komórek mikroorganizmów, przez co dochodzi do ich całkowitego zniszczenia bądź zniwelowania możliwości namnażania się.

Dokładne informacje na temat tych urządzeń dezynfekujących znajdziecie w tekście: Lampy bakteriobójcze - co warto o nich wiedzieć?

Ozonowanie wody

Ozonowanie jest metodą, której raczej nie stosuje się w gospodarstwach domowych ze względu na duże koszty związane z montażem i eksploatacją sprzętu, który miałby temu służyć. Niemniej jednak warto wspomnieć o tym sposobie, ponieważ jest coraz chętniej wykorzystywany na publicznych pływalniach oraz przez zakłady wodociągowe.

Ozon jest bardzo silnym utleniaczem i niszczy drobnoustroje znacznie szybciej niż chlor. Jednocześnie warto zaznaczyć, że nie łączy się on z azotem amonowym, przez co nie dochodzi do powstania związków, które mogłyby mieć znaczny negatywny wpływ na pogorszenie właściwości organoleptycznych wody.Za to ma niższą trwałość, a wpływ na jego skuteczność ma temperatura wody oraz jej pH.

Zadbaj o swoje bezpieczeństwo

Choć dezynfekcja i oczyszczanie studni mogą być czasochłonne i męczące dla właścicieli własnych ujęć, to są procesami koniecznymi, by wykorzystywana woda była bezpieczna i nie powodowała żadnych negatywnych skutków, zwłaszcza po jej spożyciu.

W razie pytań związanych z doborem metody dezynfekcji zapraszamy do kontaktu.