Jak przygotować próbkę do analizy wody?

Analiza wody to najlepszy sposób, aby dowiedzieć się, co dokładnie w sobie kryje woda z naszego ujęcia. Kluczowe znaczenie do tego, by wyniki jak najlepiej odzwierciedlały stan rzeczywisty, jest właściwy pobór próbki wody do badania. Jak prawidłowo przygotować próbkę do analizy wody?

Po co zlecać analizę wody?

Zlecenie analizy wody może mieć wiele przyczyn. W niektórych przypadkach użytkownicy zauważają problem w postaci nieodpowiednich właściwości organoleptycznych wody i zależy im, aby poznać ich źródło. Wiele osób zleca analizę wody przed wprowadzeniem się do nowego domu. To szczególnie dobra praktyka w przypadku czerpania wody z własnego ujęcia. Pozwala poznać jej skład oraz wyeliminować kłopoty jeszcze przed tym, jak domownicy zaczną na dobre korzystać z zanieczyszczonej wody. 

Niekiedy powodem zlecenia analizy wody jest zatrucie pokarmowe u członków rodziny. Wielu ekspertów z branży uzdatniania wody rekomenduje regularne przeprowadzanie badania wody ze studni w celu upewnienia się, że jest cały czas bezpieczna.

Innym powodem zlecenia analizy wody jest ciekawość. Nawet użytkownicy wody wodociągowej noszą próbki wody do badania w celu poznania jednego parametru (na przykład stopnia twardości wody) lub porównania składu wody w miejscu poboru z danymi przedstawionymi przez zakłady wodociągowe.

Analiza wody daje więc wiele korzyści. Pozwala poznać dokładny skład wody, upewnić się czy jest bezpieczna do celów użytkowych i spożywczych. W przypadku wystąpienia kłopotów z jakością, wskazuje na obecne w wodzie przekroczenia oraz pozwala na dobór najlepszej metody uzdatniania wody.

W jakich przypadkach analiza wody jest szczególnie ważna?

Badanie wody jest szczególnie istotne w przypadku własnych ujęć. To użytkownicy studni są odpowiedzialni za jakość wody, z jakiej korzystają. Regularne zlecanie analizy wody pozwala na monitorowanie stanu ujęcia. O kłopotach, jakie mogą wystąpić pisaliśmy w artykułach: Woda ze studni bez tajemnic. Część 1, Woda ze studni bez tajemnic. Część 2, Woda ze studni bez tajemnic. Część 3.

W przypadku własnych ujęć zlecenie analizy wody jest szczególnie ważne, jeśli zaistniała potrzeba wejścia do studni, po roztopach, lokalnych zalaniach, kiedy nagle wystąpił problem z właściwościami organoleptycznym wody, kiedy doszło do zatrucia pokarmowego u osób korzystających z wody.

Woda wodociągowa również przechodzi analizy i to wielokrotnie w ciągu dnia. Jednak jakość wody dostarczanej do odbiorców jest badana w samym zakładzie. Stały monitoring parametrów ma zapewnić pełną zgodność jakości wody z obowiązującymi normami.

Chcecie wiedzieć więcej o kosztach analizy wody i gdzie ją zlecić? Te informacje pojawiły w artykule: Analiza wody - wszystko, co musisz wiedzieć przed zleceniem

Rodzaj analizy wody a przygotowanie próbki

Warto przypomnieć, że wyróżniamy analizę fizykochemiczną oraz mikrobiologiczną. Pierwsza z nich ma na celu zobrazowanie stanu organoleptycznego oraz związków chemicznych i ich stężeń znajdujących się w wodzie.

Z kolei analiza mikrobiologiczna to sposób, by sprawdzić czy woda jest skażona bakteriologicznie i czy znajdują się w niej mikroorganizmy mogące wyrządzić szkody w organizmie.

Zależnie od rodzaju analizy wody, są inne instrukcje dotyczące przygotowania pojemnika na próbkę oraz samego poboru próbki wody do badania.

W dzisiejszym artykule przygotowaliśmy instrukcje związane z prawidłowym przygotowaniem próbki. Ten proces ma niebagatelny wpływ na wyniki. Jeśli woda do badania zostanie pobrana w nieodpowiedni sposób, wyniki mogą być niemiarodajne. 

Kto odpowiada za pobór próbki do analizy wody?

W zależności od wybranego miejsca zlecenia analizy wody i wytycznych, próbkę wody może pobrać pracownik danego laboratorium lub zlecający. Najlepiej dowiedzieć się w wybranym punkcie.

Pobór próbki do analizy fizykochemicznej nie wymaga specjalistycznej wiedzy ani umiejętności. Każdy jest w stanie sobie z tym poradzić. Nie ma też większych obostrzeń. Wodę do analizy fizykochemicznej najczęściej przygotowuje zleceniodawca i dostarcza próbkę do laboratorium.

Analiza mikrobiologiczna wymaga natomiast specjalnie przygotowanego pojemnika do poboru oraz postępowania dokładnie według wytycznych laboratorium. Niezbędne jest zachowanie pełnej ostrożności na każdym etapie poboru. W tym przypadku zdecydowanie rekomenduje się skorzystanie z pomocy specjalisty, o ile istnieje taka możliwość.

Przygotowanie pojemnika do poboru próbki

Przede wszystkim należy zacząć od odpowiedniego przygotowania pojemnika, do którego będziemy nalewać wodę. 

W przypadku fizykochemicznej analizy wody polecane są butelki o pojemności około 1,5 litra po wodzie mineralnej. Oprócz tego dozwolone jest wykorzystanie butelek szklanych ze szczelnym zamknięciem w postaci korka wykonanego ze szkła lub tworzywa sztucznego bądź cylindry miarowe.

Przed użyciem jako pojemnika na próbkę należy go dokładnie przepłukać surową wodą z najczęściej użytkowanego miejsca poboru.

Ważne, aby to nie była butelka po kolorowych napojach, ponieważ może mieć niekorzystny wpływ na wyniki analizy wody. 

Dlaczego niezbędna jest aż tak duża ilość wody w badaniach fizykochemicznych? Podczas fizykochemicznej analizy wody dokonywane są różne testy. Niektóre z nich muszą być kilkukrotnie powtarzane. Co prawda, do każdego z nich woda nie jest potrzebna w dużych ilościach, jednak dobrze, aby jej nie zabrakło. Duża butelka to wystarczający zapas.

Ponadto niektóre firmy dodatkowo wykonują testy obciążeniowe na różnego rodzaju złożach filtracyjnych. Dzięki temu można lepiej ocenić, jaki materiał sprawdzi się najlepiej.

Analiza mikrobiologiczna wymaga zastosowania specjalnego pojemnika na próbkę. Musi być wyjałowiony i odpowiednio zabezpieczony. Po odbiór pojemnika przeznaczonego do poboru próbki należy zgłosić się do laboratorium. Placówki najczęściej odmawiają przyjęcia wody w butelce innej niż wydana właśnie przez nich.

Wstępne przygotowanie miejsca poboru próbki do analizy wody

W celu poboru wody do badania najlepiej wybrać miejsce najczęściej używane, na przykład kran w kuchni lub łazience. Należy jednak pamiętać, by był w dobrym stanie technicznym, nie może posiadać śladów korozji, a dostęp nie powinien być w żaden sposób utrudniony. Ponadto konstrukcja kranu powinna umożliwiać mieszanie wody zimnej z ciepłą.

Do badania zawsze należy pobierać wodę zimną.

Tuż przed poborem próbki wody należy usunąć z wybranego w tym celu kranu wszelkie dodatkowe nakładki i urządzenia, jak: perlator, uszczelki. Istotne, aby dobrze oczyścić kran z wszelkich zabrudzeń, które mogły powstać podczas użytkowania.

W celu oczyszczenia kranu można zastosować dowolny detergent lub roztwór mydła z wodą. Należy jednak pamiętać, by potem dokładnie spłukać zastosowany środek wodą.

Po oczyszczeniu kranu należy spuszczać wodę umiarkowanym strumieniem przez około 5 minut bądź dłużej. Chodzi o to, aby uzyskać stabilne parametry wypływającej wody.

Jeśli potrzebujemy próbki wody do kompleksowej analizy wody, zawsze należy zacząć od poboru próbki przeznaczonej do badania pod kątem mikrobiologicznym.

Pobór próbki do mikrobiologicznej analizy wody

Po 5 minutach spuszczania wody z kranu zakręć kurek. Wysterylizuj wylewkę. W przypadku wylewki wykonanej z metalu należy opalać ją płomieniem do momentu charakterystycznego syczenia pozostałej na nim wody. 

Jeśli wylewkę wykonano z tworzywa sztucznego (tą metodę można też stosować alternatywnie w przypadku metalowych wylewek), należy zanurzyć ją w roztworze dezynfekującym pobranym wraz z pojemnikiem na próbkę w laboratorium lub roztworze alkoholu.

Próbkę pobierać do pojemnika z laboratorium zgodnie z dokładnie określonymi wytycznymi. Uwaga, butelki nie wolno przepłukiwać przed pobraniem próbki, ponieważ zawiera wewnątrz środek inaktywujący działanie chloru.

Nie wolno dotykać wewnętrznej części butelki oraz korka. Nie można też dotykać butelki wylewką kranu. Korek należy trzymać przez papierowy kapturek dolną częścią do dołu. 

Tuż przed pobraniem butelkę odwinąć z papieru, wyjąć korek, wyjąć papierowy pasek umieszczony między szyjką a korkiem. Napełnić wodą do ¾ objętości. Po zakończeniu poboru jak najszybciej zamknąć butelkę korkiem i ponownie owinąć papierem, w którym się wcześniej znajdowała.

Ważne, aby dokładnie opisać butelkę. Podajemy nasze dane, zapisujemy godzinę poboru próbki oraz opisujemy miejsce poboru.

Jeśli woda ma być dalej pobierana do analizy fizykochemicznej, nie trzeba zakręcać kranu, a przejść do dalszych instrukcji.

Pobór próbki do fizykochemicznej analizy wody

Próbkę do analizy fizykochemicznej należy pobrać zaraz po zakończeniu czynności przygotowawczych lub po pobraniu próbki do badań mikrobiologicznych.

Butelkę przygotowaną do poboru próbki kilkukrotnie przepłukać wodą pochodzącą z wybranego kranu. Następnie napełnić pojemnik właściwą próbką, nalewając wodę powolnym strumieniem aż do momentu przelania się.

Po napełnieniu butelkę trzeba lekko ścisnąć, by w środku nie pozostało powietrze i zakręcić. 

Próbkę należy opisać. Podajemy nasze dane osobowe, miejsce, datę i godzinę poboru próbki.

Pobieranie próbek ze studni i źródeł

W celu pobrania próbki do analizy fizykochemicznej lub mikrobiologicznej ze studni lub źródła musimy opuścić do otworu czerpak (otwarty pojemnik, na przykład wiadro). Warto pamiętać, że musi być czysty. Za jego pomocą przelać wodę do butelki i postępować zgodnie z wyżej przedstawionymi instrukcjami.

Nie wolno wkładać pojemnika na próbkę do czerpaka i w ten sposób napełniać go wodą.

Jak właściwie transportować próbkę?

Dobrze, aby próbka wody została jak najszybciej dostarczona do laboratorium. Ważne, aby woda była transportowana w odpowiednich warunkach. Próbka nie powinna zostać narażona na działanie promieni słonecznych, dlatego najlepiej trzymać ją w zacienionym miejscu lub pojemniku (na przykład kartonie), do którego nie będzie dochodziło światło.